Türk Aile Hek Derg. 2015; 19(2): 90-96 | DOI: 10.15511/tahd.15.02090

Variköz venleri olan hasta yönetimi: Aile hekimleri ne kadar içinde?

Raziye Şule Gümüştakım¹, Muhteşem Erol Yayla², Onur Sürmeligöz³, Erdinç Yavuz⁴, Emrah Kırımlı⁵, Selami Doğan^6
1Karaman Sarıveliler İlçe Entegre Hastanesi, Uz. Dr., Karaman
²Afyon 5 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Afyon
³Niğde 4 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Niğde
⁴Rize 1 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Rize
⁵İstanbul 5 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., İstanbul
⁶İzmir Bayraklı 4 No’lu Adalet Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., İzmir

Amaç: Bu çalışmanın amacı herhangi bir nedenle aile hekimlerine başvuran ve variköz venleri olduğu saptanan hastaların klinik ve sosyodemografik özelliklerini tanımlayarak, birinci basamakta variköz ven yönetiminin kapsamını belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı desendeki bu araştırmaya Eylül 2013 - Ocak 2014 tarihleri arasında Türkiye’nin farklı bölgelerindeki beş aile sağlığı merkezi ve bir ilçe entegre hastanesindeki birer aile hekimliği birimine başvuran, daha önce variköz ven tanısı konmuş ya da başvuru sırasında saptanan her yaştan 103 hasta alınmıştır. Hasta bilgileri 19 soruluk bir veri toplama formunun araştırmacılar tarafından hastalarla yüz yüze görüşerek doldurulmasıyla elde edilmiştir. Bulgular: Yaş ortalaması 55,0±14,7 (21-89 yaş arası) olan hastaların 26’sı (%25,2) erkek, 77’si (%74,8) kadındı. Hastaların tamamında variköz ven tanısı daha önce bir kalp-damar cerrahı tarafından konmuştu. Reçete yazdırma dışında variköz venler için aile hekimine kontrole gidilmemekteydi. Başvuru sırasında en sık ifade edilen yakınmalar bacakta ağrı (%93,2) ve bacakta şişlik (%75,2) idi. Variköz venlerin yanı sıra hastaların %36,8’inde hipertansiyon ve %20,3’ünde diyabet vardı. En sık saflaştırılmış mikronize flavonoid fraksiyonu (%23,3) ve kalsiyum besilat (%17,5) kullanan hastaların %47,6’sı hiç varis çorabı kullanmamıştı. Yaş arttıkça hastalarda daha çok yakınma görülürken (p=0,02), kontrole gitme sıklığı azalmaktaydı (p=0,004). Ayakta ağrı yakınması kadınlarda daha yaygındı (p=0,005). Daha eğitimli olanlar daha sık kontrole gitmekte (p=0,01) ve ilkokul mezunlarında (p=0,02) ve ev hanımlarında (p=0,01) başvuru sırasında daha çok yakınma görülmekteydi. Sonuç: Çalışma bölgelerinde variköz venlerin birinci basamaktaki yönetimi yetersizdir. Hastalık tanısı özgül dal uzmanlarınca konmaktadır ve hastalar birinci basamağı reçete yineleme amacıyla kullanmaktadır. Variköz venler kadınlarda erkeklere göre üç kat daha fazla görülmektedir. Yaşla birlikte öznel yakınmalar artmakta, ancak hekime kontrole gitme sıklığı azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Variköz venler, birinci basamakta yönetim, aile hekimi.

---

Management of the patients with varicose veins: At which extend do family physicians involve in it?

Raziye Şule Gümüştakım¹, Muhteşem Erol Yayla², Onur Sürmeligöz³, Erdinç Yavuz⁴, Emrah Kırımlı⁵, Selami Doğan^6
1Karaman Sarıveliler İlçe Entegre Hastanesi, Uz. Dr., Karaman
²Afyon 5 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Afyon
³Niğde 4 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Niğde
⁴Rize 1 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., Rize
⁵İstanbul 5 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., İstanbul
⁶İzmir Bayraklı 4 No’lu Adalet Aile Sağlığı Merkezi, Uz. Dr., İzmir

Objective: Aim of this study is to define the clinical and sociodemographic characteristics of the patients with varicose veins who have applied to their family physicians for any reason and to determine the scope of varicose vein management in primary care. Methods: This descriptive study has been conducted in six family health units settled in five family health centres and one integrated district hospital from different regions of Turkey between September 2013 and January 2014. One hundred and three patients of all ages who have applied to these units and have previously diagnosed as varicose vein or detected during current encounter have been included in the study. Patients’ data have been collected by the researchers with face to face interviews using a questionnaire of 19 questions. Results: Mean age of the patients was 55.0±14.7 (interval, 21-89 years); 74.8% of them were female and 25.2% male. All the patients were previously diagnosed as varicose veins by a cardiovascular surgeon. None of the patients had a control visit to family physicians except for getting prescription. The most common reasons for encounter were pain in the leg (93.2%) and swelling in the leg (75.2%). In addition to varicose veins 36.8% of patients had hypertension and 20.3% diabetes. The most commonly used drugs were purified micronized flavonoid fraction (23.3%) and calcium besilat (17.5%); 47.6% of the patients never used compression socks. As the age increased the patients had more complaints (p=0.02) and the frequency of control visits decreased (p=0.004). Foot pain was more common in women than in men (p=0.005). The more educated patients had more control visits (p=0.01) and housewives (p=0.01) and those graduated from primary school (p=0.02) had more complaints. Conclusion: Varicose vein management in primary care in the study area is not sufficient. All the varicose veins are diagnosed by specialists from the related branch of medicine and the patients use primary care facilities for getting prescription only. Varicose veins are seen in women three times more prevalent than in men. As the age increases the complaints of patients increase as well but the frequency of control visits decreases.

Keywords: varicose veins, primary care management, family physician

---

ATIF KOPYALA