XHızlı Arama
Aile Sağlığı Merkezine başvuranların ruh sağlığı düzeyi ve etkileyen faktörler
Mahmut Kılıç1, Tuğba Uzunçakmak21Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı, Yrd. Doç. Dr., Yozgat2Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı, Arş. Gör., Yozgat
Amaç: Bireylerin ruhsal yönden sağlıklı bir hayat sürdürmelerinde Aile Sağlığı Merkezi (ASM) çalışanlarına önemli görevler düşmektedir. Bu çalışma, ASM’lere başvuran bireylerin ruh sağlığı düzeyini ve sosyo-demografik faktörlerle olan ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel şekilde planlanan bu çalışma, 2013 yılında Yozgat il merkezindeki ASM’lerde yapılmıştır. Araştırmaya katılmak isteyen bireylere anket ve çalışma hakkında bilgi verilerek sözel onamları alınmıştır. Çalışmaya, 18 ve üstü yaştaki 487 birey katılmıştır. Veriler, sosyo demografik veri toplama formu ve Genel Sağlık Anketi (General Health Questionnaire) kısa formu (GSA-12) kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin Türkçe geçelik ve güvenilirliği Kılıç (1996) tarafından yapılmıştır. Ölçeğin kesim noktası iki olup, iki ve yukarı puan alanlar, riskli olarak değerlendirilmektedir. Verilerin analizinde t testi, ki-kare testi ve ikili lojistik regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların GSA-12 ölçek puan ortalaması 2,38±2,92 olup, %47,6’sı (%13,3’ü ?6 puan) ölçekten ruh sağlığı riskli denebilecek (?2) puan almıştır. Çok değişkenli lojistik regresyon analizine göre; ruh sağlığı sorunu olma olasılığı kadınlarda erkeklere göre 1,70 kat, %95 güven aralığı (%95GA, 1,13-2,55), sağlık sorunu olanlarda olamayanlara göre 2,25 (%95GA, 1,42-3,57) kat, sigara içenlerde hiçbir bağımlığı olmayanlara göre 5,34 (%95GA, 1,07-26,57) kat, alkol/ diğer bağımlığı olanlarda hiçbir bağımlığı olmayanlara göre 9,05 (%95GA, 1,80-45,43) kat, ekonomik durumu kötü ve orta olanlarda iyi olanlara göre sırasıyla 3,75 (%95GA, 1,72- 8,15) ve 1,55 (%95GA, 1,04-2,33) kat daha yüksektir. Yaş, öğrenim düzeyi ve medeni durumun etkisi önemli bulunmamıştır (p>0,05). Sonuç: Araştırmaya göre; kadın olmak, sağlık sorunun olması, sigara, alkol vb. bağımlılığın olması, ekonomik durumun kötüleşmesi ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Ruhsal yönden risk taşıyan kişilerin tanı, danışmalık ve tedavisi konusunda ASM’lerde çalışan hekim ve hemşirelere büyük sorumluluk düşmektedir.
Anahtar Kelimeler: Genel sağlık anketi, ruh sağlığı, ASMThe factors affectıng mental health status of people attendıng famıly health centers
Mahmut Kılıç1, Tuğba Uzunçakmak21Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı, Yrd. Doç. Dr., Yozgat2Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı, Arş. Gör., Yozgat
Objective: Health care providers working in Family Health Centers (FHC) have important duties for people about maintaining a spiritually healthy life. This study was carried out to determine mental health and its relationship with socio-demographic factors in individuals who came to FHC. Methods: This cross-sectional study took place in the FHC in the central province of Yozgat, in 2013. People who volunteered were informed about the study. 487 participants, age 18 and older, participated in this study. A socio-demographic data form and the General Health Questionnaire Short form (GHQ-12) were used to collect the data. The validity and reliability of the GHQ12 in Turkish was investigated by Kilic (1996). Scores of 2 and higher point to psychological distress. For the data analyses; ttest, chi-square test and binary logistic regression were used. Results: Participants took an average of 2.38 ± 2.92 scores from The GHQ-12. %47.6 (% 13.3?6 points) of those received 2 or more points that can be risky mental health. According to multivariate logistic regression analysis; the likelihood of having risky mental health problems were 1.70 (95% CI, 1.13-2.55) times higher in women than in men, 2.25 (95% CI, 1.42-3.57) times higher in people having health problems than without, 5.34 (95% CI, 1.07-26.57) times higher in smokers than without any dependence, 9.05 (95% CI, 1.80-45.43) times alcohol/ other drug users than without any dependence. People with poor and modest economic status were at higher risk for mental health problems than higher status respectively 3.75 (95% CI, 1.72-8.15) and 1.55 (95% CI, 1.04-2.33) times higher. Age, educational level and marital status have no significant effect on mental health problems (p> 0.05). Conclusion: According to the survey; gender, health problem, smoking, alcohol use and income are predictors of poor mental health. Nurses and doctors working in FHCs are in a unique position to identify, counsel and treat people with mental health problems.
Keywords: General health survey; mental health; FHCMakale Dili: Türkçe