XHızlı Arama
Annelerin çocuklarında antibiyotik kullanımına ilişkin yaklaşımları: Kısa bilgilendirme ne kadar etkili?
Ceren Karaman Kenesarı1, Nilgün Özçakar21Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzm., Dr., İzmir2Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Prof. Dr., İzmir
Amaç: Çocuklarda antibiyotik kullanımında ebeveynlerin, özellikle de annelerin bilgi ve tutumları büyük önem taşır. Bu çalışmanın amacı annelerin çocukları için antibiyotik kullanımı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını araştırmak ve yapılan kısa bir bilgilendirmenin bunlar üzerindeki etkisini belirlemektir. Yöntem: Çalışma verileri Kasım 2013 tarihinde İzmir’de bir aile hekimliği birimine kayıtlı ve okul öncesi yaşta en az bir çocuğu bulunan 223 anneye yüz yüze anket uygulanarak toplanmıştır. Sosyodemografik özellikler, antibiyotik bilgi düzeyi, davranış ve tutumlarını değerlendiren sorulardan oluşan anket uygulamasının ardından annelere akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili kısa bir bilgilendirme yapılmıştır. Çalışmaya katılan annelere bir ay sonra telefon ile ulaşılarak aynı anket tekrar yapılmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde SSPS 15.0 programı kullanılarak sıklık, Ki-kare ve McNemar testleri yapılmıştır. p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmamıza katılan 223 annenin yaş ortalaması 32,2±5,5 idi. Annelerin %41,3’ü (s=92) 12 yıldan daha fazla eğitimli, %92,4’ü (s=206) evli ve %87,0’si (s=194) anne-baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aile ortamında yaşamaktaydı. Antibiyotik kullanımıyla ilgili olarak annelerin en önemli bilgi kaynağı doktorlardı. Bilgilendirme öncesi %64,1 anne (s=143) sahip oldukları bilginin kaynağını doktorlar olarak belirtirken, bilgilendirme sonrası bu oran %77,6 (s=173) oldu (p=0,002). Katılımcıların %75,3’ü (s=168) antibiyotik olduğunu düşündüğü en az bir isim söyledi. Bilgilendirmeden bir ay sonra ise antibiyotik ismi söyleyen anne sayısı 203’e (%91,1) yükseldi (p=0,00). Bilgilendirme öncesi katılımcılardan %81,2’si (s=181) antibiyotik kullanım amacını doğru bilirken; bilgilendirme sonrası bu sayı (%89,7; s=200) anlamlı ölçüde artmıştı (p=0,019). Annelerin %91,9’u (s=205) reçetesiz antibiyotik kullanmadığını belirtti. Çalışmaya katılan annelerin 125’i (%56,1) antibiyotiği doktorun önerdiği süre kadar ve 212’si (%95,1) önerilen dozda kullandığını ifade etmişti. Bilgilendirme sonrasında bu oranlarda anlamlı bir değişiklik olmadı (p>0,05). Sonuç: Annelerin çocuklarında antibiyotik kullanma üzerine bilgi ve uygulamaları genellikle yeterli görünmekle birlikte kısa bilgilendirme girişimi özellikle uygulamalar üzerinde etkili değildir. Aile hekimlerinin bu konuda duyarlı davranmaları, hastayla görüşme süreçlerinde bilgilendirme fırsatlarını değerlendirmeleri ve doğru eğitim uygulamaları geliştirmeleri gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Antibiyotik, çocuklar, anneler, bilgiMothers’ approach on the use of antibiotics in children: how effective is short information?
Ceren Karaman Kenesarı1, Nilgün Özçakar21Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzm., Dr., İzmir2Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Prof. Dr., İzmir
Objective: In the use of antibiotics on children, knowledge and attitudes of parents’ especially mothers’ have great importance. Aim of this study is to investigate the knowledge, attitudes and behaviors of mothers’ on the use of antibiotics for children, and to determine the impact of short information. Methods: Study data were collected at November 2013 through questionnaires completed by 223 mothers with at least one child in pre-school age face to face. After using the questionnaire consist of sociodemographic characteristics, knowledge of antibiotics, the mothers’ behavior and attitudes, brief information was given about the rational use of antibiotics. A month after the mothers surveyed over the same survey was conducted by telephone. SPSS 15.0 statistical program was used for evaluation of the data and frequency, chi-square and McNemar tests were performed. p <0.05 was considered statistically significant. Results: The mean age of the 223 mothers participated in our study was 32.17±5.54. 41.3% of mothers (n=92) trained more than 12 years, 92.4% (n=206) were married and 87.0% (n=194) have nuclear family consisting of parents and children. The most important source of information about the use of antibiotics was doctors. Before giving information 64.1% (n=143) mother stated that doctors were source of knowledge, after information this number was 77.6% (n=173); the difference was statistically significant (p=0.002). When asked to mention the names of antibiotics they know; 75.3% mothers (n=168) said at least one name. After a month of brief information the number increased to 203 (91.1%) (p=0.00). Before information 81.2% participants (n=181) knew the true purpose of antibiotics; after informing the mothers, the number (n=200; 89.7%) was significantly increased (p=0.019). Conclusion: Despite the high knowledge level of participants, brief information showed a positive contribution. Rational antibiotic use is still an important health issue in our country. Physicians should behave sensitive to this issue; inform the patient during the opportunities in the interview process.
Keywords: Antibiotic, children, mothers, knowledgeMakale Dili: Türkçe