XHızlı Arama
Akılcı İlaç Kullanımı: Hatay’da Aile Hekimlerinin Bilgi ve Davranışları
Sümeyya Havva Kokaçya1, Mehmet Erdem2, Ümit Mutlu Tiryaki3111 Nolu Aile Sağlık Merkezi Antakya, Uz. Dr., Aile Hekimi, Hatay2Kırıkhan Devlet Hastanesi, Uz. Dr, Halk Sağlığı, Hatay
3Hatay Hatay İl Sağlık Müdürlüğü, Aile Hekimi, Hatay
Amaç: Hatay’da çalışan aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımına (AİK) yönelik bilgi, genel tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Akılcı ilaç kullanımı konusunda Hatay İl Sağlık Müdürlüğü tarafından eğitim verilmesi planlanan ildeki tüm aile hekimleri (n=454) Eylül 2018’de toplantıya çağrıldı. Toplam 302 hekim toplantıya katıldı. Katılmayı kabul eden 254 aile hekimi çalışmaya dahil edildi. Bu tanımlayıcı çalışmada veri toplamak için kendi oluşturduğumuz ve Sağlık Bakanlığı’nın (SB) hazırladığı, “Türkiye’de Hastanelerde Görev Yapan Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarını Değerlendirme Çalışması’nda kullanılan forma benzer, 17 sorudan oluşan bir “Hekim Değerlendirme Formu” kullanıldı. Bulgular: Hekimlerin %95,3’ü (n=242) daha önce AİK konusunda eğitimlere katılırken, %7,9’u (n=20) AİK konusunda kendini yetersiz gördüğünü belirtmiştir. Eğitim alan hekimlerin hepsi en az bir kez Sağlık Bakanlığı’ndan eğitim almıştır. Çalışmaya katılan hekimlerin ortalama yaşı 43,9±8,2, ortalama birinci basamakta çalışma süresi 15,7±9,6 yıl, ortalama günlük yaklaşık başvuran hasta sayısı 52,6±23,7 idi. Hekimlerin %79,9’u (n=203) ilaç yazarken birinci basamağa yönelik tanı tedavi rehberlerinden yararlandığını belirtmiştir. Anamnez alırken en sık kronik hastalık varlığı (%96,9) ve gebelik durumu (%94,9) sorgulanırken en az hastanın ekonomik durumu (%63,4) sorgulandığı gözlenmiştir. Hekimlerin %80,7’si (n=205) hastaya hastalığı ve nedenlerini açıkça anlattığını, %70,5’i (n=180) ise tedavi gerekçelerini detaylıca anlattığını ifade etmiştir. Hekimlerin reçeteleme yaparken en çok faydalandığı bilgi kaynağı ilaç firmalarının tanıtımlarıdır. Reçete yazarken hekimlerin en sık ve en az göz önünde bulundurduğu faktörler sırasıyla ilacın etkinliği (%90,9) ve ilacın fiyatı (%63,4) idi. Hekimlerin sadece %26,8’i (n=68) hiçbir zaman muayene etmeden ilaç reçete etmediğini belirtmişlerdir. Hekimlerin%46,9’u (n=120) yan etkileri hakkında her zaman hastaları bilgilendirdiklerini belirtmişlerdir. Sonuç: Tıp eğitimi esnasında AİK konusuna daha fazla önem verilmesi gerektiği görülmektedir. Hekimlerin nerdeyse beşte birinin herhangi bir tanı tedavi rehberinden faydalanmaması dikkat çekicidir. Hekimler hastaları ilaçların yan etkileri konusunda yeterince bilgilendirmemektedir. İlaç yan etkilerinin anlatılmasının önemi konusunda farkındalık oluşturulmalıdır. Hekimlerin, hastanın talep ettiği ilaçları yüksek oranda reçeteledikleri görülmüştür. Akılcı ilaç kullanımı önünde önemli bir engel olan bu durumun sebepleri irdelenmelidir.
Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı, Aile hekimi, HatayRational drug use: Knowledge and behaviors of family physicians in Hatay
Sümeyya Havva Kokaçya1, Mehmet Erdem2, Ümit Mutlu Tiryaki3111 Nolu Aile Sağlık Merkezi Antakya, Uz. Dr., Aile Hekimi, Hatay2Kırıkhan Devlet Hastanesi, Uz. Dr, Halk Sağlığı, Hatay
3Hatay Hatay İl Sağlık Müdürlüğü, Aile Hekimi, Hatay
Objective: It was aimed to evaluate knowledge, general attitudes and behaviors of family physicians working in Hatay on rational drug use (RDU). Methods: All family physicians in Hatay (n=454) planned to be trained by the Hatay Provincial Health Directorate on rational drug use were invited to the meeting in September 2018. 302 of them attended the meeting. 254 family physicians who were agreed to participate were included in the study. In this descriptive study, to collect data, a Physician Evaluation Form consisting of 17 questions similar to form which was prepared by Ministry of Health and used in “Serve Knowledge and Behaviors Towards Rational Drug Use Physician Assessment Work in hospitals in Turkey” study was used. Results: 95.3% (n=242) of physicians had previously participated in educations on RDU, while 7.9% (n=20) stated that they considered themselves insufficient in terms of RDU. All physicians who received education, received education from the Ministry of Health at least once. The average age of the physicians in the study was 43.9±8.2 years, the average working time in primary care was 15.7±9.6 years, and the average number of patients admitted daily was 52.6±23.7. 79.9% of the physicians (n=203) stated that they used the diagnosis and treatment guidelines for the primary care when prescribing drugs. When taking anamnesis, presence of chronic disease (96.9%) and pregnancy status (94.9%) were most frequent, while the economic status of the patient (63.4%) was observed to be the least questioned. 80.7% of the physicians (n=205) stated that they clearly explain the disease and its causes to the patient, and 70.5% (n=180) stated that they explained the treatment reasons in detail. Most important source of information used by physicians in prescribing is presentations of pharmaceutical companies. The most frequent and least considered factors for physicians when prescribing were the effectiveness (90.9%) and the price of the drug (63.4%), respectively. Only 26.8% (n=68) of physicians, stated that they never prescribed drugs without examining patient. 46.9% of the physicians (n=120) stated that they always inform the patients about their side effects. Conclusion: More attention should be paid to subject of RDU during medical school education. It is noteworthy that almost one fifth of the physicians do not benefit from any diagnostic treatment guide. Physicians do not adequately inform patients about the side effects of the drugs. Awareness should be raised about importance of notifying drug side effects. It has been observed that physicians prescribe medicines patient requested at high rate. The causes of this situation, which is an important obstacle in front of the RDU, should be investigated.
Keywords: Rational drug use, Family physician, HatayMakale Dili: Türkçe