Türk Aile Hek Derg. 2014; 18(1): 5-15 | DOI: 10.2399/tahd.13.58561

Manisa ilinde aile hekimlerinin 2011 yılındaki iş yükü ve insan gücünün değerlendirilmesi

Ziya Tay¹, Ayşe Nur Tuncal¹, Gonca Atasoylu¹, Mustafa Sertel¹, Galip Köroğlu¹
Halk Sağlığı Müdürlüğü, Manisa

Amaç: Manisa ilindeki aile hekimliği birimlerinde 2011 yılında sunulan hizmetler ve kayıtlı nüfusun sayısal olarak değerlendirilmesi; bölge ve ülke verisiyle karşılaştırılması; kayıtlı hizmetlere göre iş yükünün incelenmesi ve ideal birim hizmet süreleri göz önüne alınarak gereken aile hekimi sayısının belirlenmesidir. Yöntem: Araştırma, 2012 yılında yürütülmüş kesitsel bir çalışmadır. Aile hekimleri ve hizmetlerine yönelik veri Manisa-AHBS’den derlenmiş; sayma ve karar verme arayüzleri için php-Oracle ortamları kullanılmıştır. Yıllık iş yükü ve iş gücü açığı, her hizmet türü için Bakanlık veya araştırmacı tarafından belirlenen süre ile yıllık fiili çalışma süresi dikkate alınarak hesaplanmıştır. Tanımlayıcı istatistikler yüzde ve aritmetik ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Çözümlemede SPSS for Windows 15.0 programından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde ki-kare ve bağımsız gruplarda t testi kullanılmıştır. Bulgular: Aile hekimlerinin (n=378) %74.9’u erkek, yaş ortalaması 44.5±5.7’dir. Aile sağlığı merkezlerinin (n=154) %53.2’si, hekimlerinin %28.8’i kırsal bölgededir. Aile hekimlerinin %51.9’u, nüfusun %18.4’ünü oluşturan gezici nüfusa (n=242.402) hizmet sunmaktadır. Aile hekimlerinin ortalama nüfusu 3486.6±465.9; bebek sayısı 47.1±18.2; 15-49 yaş kadın 915.4±176.4; 65 yaş ve üzeri nüfusu 324.2±116.6’dır. Aile hekimlerinin 2011’de sunduğu hizmetlerin (n=6.272.831) %56.1’i poliklinik, %24.0’ü laboratuvar+poliklinik, %7.1’i aşılama, %12.8’i izlemlerdir. Aile hekimi başına ortalama günlük poliklinik sayısı 60.2, aşılama 5.4, bebek izlem 1.4, çocuk izlem 1.6, gebe izlem 1.3, kadın/aile planlaması izlem 4.3, lohusa izlem 0.4, obezite izlem 0.7'dir. Manisa'da gebeler 5.1, bebekler 6.9; 1-5 yaş çocuklar 1.5; lohusalar 1.6; 15-49 yaş kadınlar 1.0 ortalama ile aile hekimleri tarafından izlenmişlerdir. Kişi başına yıllık ortalama poliklinik sayısı 4.3’tür. Nüfusun %75.7’si poliklinik hizmetinden yararlanmıştır. Yararlananların %40.0’ı 1-5 kere hizmet almıştır. Yıllık poliklinik ortalamaları 0 yaşta 3.2; 65 yaş ve üzerinde 7.4’tür. Üretilen hizmete göre, ilde bulunması gereken aile hekimi sayısı 446 olarak belirlenmiştir. Sonuç: AH’lerinin iş yükünün %80’ini poliklinik hizmetleri oluşturmaktadır. Bu oran %76.8’lik KDS 2011 Türkiye ve %70’lik Birleşik Krallık 2006/2007 iş yükü araştırması verisinden yüksektir. Manisa’daki AH’leri günlük ortalama 60 başvuruyu karşılamakta olup; Birleşik Krallık’ta bu sayı 35’tir. AH’lerinin kayıtlı nüfus planlanmasında hizmete en çok ihtiyaç duyan gruplar dikkate alınmalıdır. Yöneylem çalışmaları için aile sağlığı personelinin de dahil edildiği çalışana özel iş yükü ve performans değerlendirilmelerine ihtiyaç duyulmaktadır

Anahtar Kelimeler: Hekim, aile, iş yükü, poliklinik.

---

Assessment of workload and human capacity of family physicians in Manisa province in 2011

Ziya Tay¹, Ayşe Nur Tuncal¹, Gonca Atasoylu¹, Mustafa Sertel¹, Galip Köroğlu¹
Halk Sağlığı Müdürlüğü, Manisa

Objective: To perform a quantitative assessment of services and registered population in Manisa province in 2011; compare with regional and country data; investigate workload according to registered services and determine the necessary number of family physicians by considering ideal time necessary to perform each service. Methods: The research is a crossectional study performed in 2012. Data on family physicians and their services were collected from Manisa-AHBS; php-Oracle media were used for counting and decision making. Annual workload and shortage of labor were computed considering average time for each service determined by Ministry of Health or by the researcher and annual actual working hours. SPSS for Windows 15.0 was used for analysis. The data were analyzed by chi-square and t-test for independent samples. Results: Of family physicians (FPs), 74.9% (n=378) were men, average age was 44.5±5.7. Fifty three point two percent of Family Health Centers (n=154) and %28.8 of FPs were in rural areas. Fifty one point nine percent of FPs deliver services for mobile population (n=242,402) making up 18.4% of total population. FPs' average population number was 3486.6±465.9 (avarage number of infants 47.1±18.2; 15-49 year old women 915.4±176.4; 65 year and older people 324.2± 116.6). Of all services delivered by FPs in 2011 (n=6,272,831), 56.1% was physical examinations, 24.0% laboratory+physical examinations, 7.1% vaccinations and 12.8% follow-ups. Daily average number of physical examination was 60.2, 5.4 vaccinations, infant, child, antenatal, women/family planning, postpartum and obesity follow-ups were 1.4; 1.6; 1.3; 4.3; 0.4 and 0.7, respectively. In Manisa, average number of follow-ups for pregnant women was 5.1, 6.9 for infants, 1.5 for 1-5 year old children, 1.6 postpartum period, and 1.0 for, 15-49 year old women. Annual average number of polyclinic visits per capita was 4.3. Seventy five point seven percent of population used policlinic services and of those 40.0% got these services 1-5 times annually. Average use of policlinic services for under age one and 65 years and older were 3.2; 7.4, respectively. According to the delivered services, necessary number of FPs was calculated as 446 in the province. Conclusions: Outpatient services constitute 80% of the workload of family physicians. This rate is higher than the rates of 76.8% in Decision Support System (DSS) 2011 Turkey and 70% in United Kingdom 2006/2007 survey data. In Manisa, family physicians examine approximately 60 persons daily. In the United Kingdom, this number is 35. Family physicians should take groups most in need of services into ccount while planning their registered population. For operational studies, evaluations of workload and performance, specific to health care workers including the personnel are needed.

Keywords: Physicians, family, workload, outpatient clinic.

---

ATIF KOPYALA